– Bezdomność jako taką i jej przyczyny trudno rozpatrywać w kategoriach zero-jedynkowych – mówi Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Osobom mającym swój własny kąt trudno wyobrazić sobie rzeczywistość tych, których codzienne potrzeby nie są zaspokajane. Nie jest też łatwo dokładnie zrozumieć mechanizm decydujący o tym, że ktoś “znalazł się na ulicy”. To właśnie dlatego tak ważny jest dobór odpowiednich form wsparcia, które pozwolą takiej osobie skutecznie rozpocząć nowe życie i nie wracać do tego, które zostawiła za sobą. Umożliwiają to m.in. dedykowane programy, ale przede wszystkim praca streetworkerów i pracowników socjalnych, którzy wskazują różne drogi wyjścia nawet z najtrudniejszych sytuacji.
– Przyczyny bezdomności są bardzo zróżnicowane i dodatkowo nakładają się na siebie, przez co problem ten jest jednym z najtrudniejszych do rozwiązania – zaznacza Marcin Kowalewski, kierownik Centrum Reintegracji i Interwencji Mieszkaniowej MOPS w Gdyni. – Najczęstsze, które spotykamy w naszej pracy to: różnego rodzaju uzależnienia, choroby psychiczne, zerwane więzi rodzinne oraz utrata dochodu i miejsca zamieszkania.
System wsparcia osób bezdomnych #wGdyni
Koordynacją działań związanych z pomocą osobom w kryzysie mieszkaniowym zajmuje się Centrum Reintegracji i Interwencji Mieszkaniowej MOPS w Gdyni (ul. Zygmunta Działowskiego 11) . Osoby, które się tam zgłaszają mogą otrzymać kompleksową pomoc w postaci m.in. schronienia, posiłku, niezbędnej pomocy finansowej, uzyskania porady prawnej czy też informacji o innym wsparciu specjalistycznym np. psychologicznym czy terapeutycznym. Wsparcie obejmuje także możliwość uczestnictwa w programach reintegracyjnych takich jak np. „Plan Utrecht”, które dają szansę na zmianę swojego życia i wyjścia z bezdomności. Na przestrzeni ostatnich prawie 8 lat ze wsparcia w ramach „Utrechtu” skorzystało blisko 300 osób.
– Nasza praca z osobami w kryzysie mieszkaniowym w większości skupia się przede wszystkim na działaniach interwencyjnych i reintegracyjnych czyli takich, które wpisują się w ideę “housing first”, czyli potrzeby, w pierwszej kolejności, zapewnienia lokalu mieszkalnego – tłumaczy kierownik CRiIM. – Podczas codziennej pracy zachęcamy osoby bezdomne aby skorzystały z możliwości zapewnienia sobie schronienia w inny sposób niż tylko schronisko. Planując pomoc odchodzimy od instytucjonalizacji wsparcia, czyli kierowania osób do schronisk, do których takie osoby i tak często wracają na skutek np. pogorszenia stanu zdrowia. Dajemy im realną szansę na zmianę swojego życia na własnych zasadach i w ramach własnych możliwości. Uczestnicy programów wiedzą, że to od nich samym zależy poprawa swojej sytuacji a pracownik socjalny jest ważnym „elementem” całej układanki, który pomaga w procesie wsparcia. Właśnie taki mechanizm działania może zakończyć się trwałym sukcesem i powrotem danej osoby do pełni życia.
W Gdyni funkcjonuje jedno schronisko dla osób bezdomnych oraz Noclegownia i Ogrzewalnia. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdyni zawarł także umowy z dziewięcioma schroniskami znajdującymi się na terenie Trójmiasta i poza nim. Tam, w razie potrzeby, kierowane są osoby bezdomne. Łącznie są to 104 miejsca na terenie Gdyni, a wraz z lokalizacjami objętymi umowami – 264. Warto wspomnieć, że jest to minimalna liczba udostępnionych miejsc, która w razie konieczności może ulec zwiększeniu.
Placówki dla osób bezdomnych na terenie Gdyni:
Stowarzyszenie Alter Ego – Schronisko dla rodzin, ul. Leszczynki 153, (tel. 58 713-57-44) – ok. 40 miejsc – kilkuosobowe pokoje, łazienki, stołówka. Prowadzi je organizacja pozarządowa. Zapewnia całodobowy nocleg, wyżywienie, w miarę potrzeby środki czystości, odzież. Wymagane skierowanie wydane przez CRiIM,
Stowarzyszenie Alter Ego – Noclegownia i Ogrzewalnia ul. Janka Wiśniewskiego 24, (tel. 58 776-20-01) – 50 miejsc w Noclegowani i 14 miejsc w Ogrzewalni – prowadzone przez organizację pozarządową. Zapewnia interwencyjny nocleg, posiłek, możliwość kąpieli, w miarę potrzeb środki czystości, odzież.
Nie bądźmy obojętni
Służby niezmiennie apelują o to, aby nie pozostawać obojętnym na osoby bezdomne, nietrzeźwe, znajdujące się na otwartych przestrzeniach. Ich obecność zgłaszać można do Centrum Reintegracji i Interwencji Mieszkaniowej (pn.-pt. w godz. 7:45 – 15:45) lub do następujących instytucji:
Miejskie Centrum Powiadamiania Ratunkowego – 112
Straż Miejska – 986
Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego – 987
Dodajmy, że w okresie jesienno-zimowym swoją działalność rozpoczęli „Gdyńscy ratownicy dla ulicy”, czyli zespół powołany w wyniku wspólnej inicjatywy CRiIM oraz Poszukiwawczego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Patrole, w trakcie których docierają do znanych im oraz nowych zgłoszonych przez mieszkańców czy streetworkerów miejsc, odbywają się co czwartek.
Ratownicy opatrują rany, zmieniają istniejące opatrunki, badają w celu określenia nagłych stanów internistycznych, a także przekonują spotykane osoby do skorzystania ze wsparcia w dedykowanych placówkach.
– Z punktu widzenia CRiIM ta współpraca, która wynikła tak naprawdę z odruchu serca, jest bardzo potrzebna – mówi Maciej Kruszyński, streetworker z CRiIM. – Bywały takie sytuacje, w których pomoc medyczna była potrzebna, ale stan nie był na tyle poważny, aby wezwać karetkę. Niestety wówczas, z braku innego rozwiązania, musieliśmy angażować pomoc systemową np. w celu przewiezienia osoby do miejsca noclegowego, co znacznie utrudniało pracę. Wraz z POPR rozpoczęliśmy podstawowe wyjścia, które były niejako zaczątkiem pomocy odciążającej system, a z czasem nasze działania ewoluowały do znanej dziś formy patroli z karetką.