Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje liczbę osób doświadczających depresji na 280 mln. W Polsce wg danych NFZ tę liczbę szacuje się na 1,2 mln osób. Do 2030 roku depresja ma „szansę” stać się najczęściej występującą chorobą na świecie.
– Kryzys psychiczny to niestety wciąż swego rodzaju tabu w społeczeństwie, pomimo rosnącej na jego temat świadomości – zauważa Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Dzisiejszy szybki styl życia i wyidealizowany przekaz, w którym widzimy ludzi wiecznie szczęśliwych, którym wszystko się udaje – wiążą się z olbrzymią presją i oczekiwaniami. Dla wielu osób taki ciężar może z czasem stawać się coraz trudniejszy do udźwignięcia. W Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją chcemy zwrócić uwagę na to, dokąd w naszym mieście można się udać w kryzysowej sytuacji. Najgorszym co może spotkać osobę doświadczającą depresji, to pozostanie ze swoim problemem sam na sam. Gdyńska oferta wsparcia budowana była z myślą, żeby zapobiegać takim sytuacjom, żeby każda osoba doświadczająca kryzysu psychicznego otrzymała wsparcie, którego najbardziej w danej chwili potrzebuje.
Pierwszy kontakt
Punktem pierwszego kontaktu dla osób w kryzysie jest Ośrodek Interwencji Kryzysowej. Świadczy on całodobową pomoc psychologiczną osobom w kryzysie z powodu trudnych sytuacji życiowych. Działania ośrodka obejmują indywidualne wsparcie krótkoterminowe, pojedyncze spotkania interwencyjne i diagnostyczne. We współpracy ze Specjalistycznym Ośrodkiem Wsparcia oferowane jest natomiast wsparcie grupowe w postaci grup samopomocowych. Pod numerem 58 622 22 22 dostępna jest również linia interwencyjna. OIK działa całodobowo, 7 dni w tygodniu – również w okresie świątecznym. Można skorzystać maksymalnie z 12 spotkań w ramach wsparcia krótkoterminowego. W ubiegłym roku przyjęto ponad 450 osób na żywo, ok. 5300 interwencji odbyło się telefonicznie.
Kolejnym miejscem, w którym można szukać wsparcia jest Zespół Pomocy Psychologicznej MOPS w Gdyni. Prowadzi on psychoterapię indywidualną oraz przeznaczoną dla rodzin i par. Pod okiem zespołu działają również dwie grupy terapeutyczne dla młodzieży (podział na grupy 13-15 i 16-20 lat).
– Pomimo rosnącej świadomości społecznej na temat depresji, osoby nią dotknięte wciąż spotykają się z niezrozumieniem i sugestią, by „wziąć się w garść” – podkreśla dr Edyta Sinacka-Kubik, kierownik Zespołu Pomocy Psychologicznej MOPS w Gdyni. Wysyłając osobie w kryzysie komunikaty tego typu, odbieramy jej prawo do odczuwania towarzyszących emocji i pogłębiamy jedynie jej uczucie osamotnienia. Jeśli chcemy być wsparciem dla naszych bliskich, warto odrzucić wewnętrzne uprzedzenia i poszukać informacji u specjalisty, a także wesprzeć osobę w kryzysie, by sama skorzystała, z pomocy specjalisty.
Przestrzenią przeznaczoną dla młodzieży jest również serwis CouCB.pl. To anonimowy czat oraz linia zaufania, które mogą okazać się pomocne gdy młodej osobie brakuje wsparcia w środowisku rodzinnym, lub rówieśniczym. Serwis również działa cały rok, włączając w to okres świąteczny.
Pomoc w zdrowieniu
W Gdyni wsparcie dla osób zdrowiejących oferuje Centrum Samopomocy. Pod pieczą centrum funkcjonują dwa kluby samopomocowe – Chrzan House oraz 123. Ich oferta obejmuje prowadzenie m.in.: grup wsparcia, warsztatów, zajęć psychoedukacyjnych, treningów funkcji poznawczych oraz poradnictwa psychologicznego i psychoterapeutycznego. Z klubów samopomocy w 2023 roku skorzystało 207 osób. W strukturach centrum znajduje się również Zespół Doradztwa i Poradnictwa, który długoterminowo wspiera procesy zdrowienia i włączenia społecznego. Zespół ten realizuje również działania wspomagające utrzymanie zatrudnienia i powrót na rynek pracy. W ubiegłym roku 151 osób, wraz z rodzinami, skorzystało ze wsparcia w postaci poradnictwa, a 36 osób podjęło zatrudnienie, często po długiej nieobecności na rynku pracy.
– W naszym społeczeństwie diagnoza często oznacza piętno, stygmatyzację, a w konsekwencji zepchnięcie margines życia społecznego – mówi Piotr Harhaj, dyrektor Centrum Samopomocy w Gdyni. – Z osobami, które korzystają z naszych usług pracujemy w oparciu o relacje oparte na dialogu i szacunku, wspierając proces odzyskiwania sprawczości i odporności życiowej. Ważnym jest duch samopomocy, gdzie uczestnicy wspierają się wzajemnie, dzielą się swoimi historiami zdrowienia i strategiami wyjścia z kryzysu. Każdy z nas jest inny, ma swoją historię. Nie oceniamy drugiej osoby. W Centrum promujemy zdrowie psychiczne poprzez akcje społeczne m.in. kampanię „Odmień swoją głowę”, czy niedawna „Róża od Św. Walentego” Uświadamiamy, że kryzys psychiczny może spotkać każdego i nie powinien być powodem stygmatyzacji. Zachęcamy, by nie wstydzić się proszenia o pomoc, które jest przejawem troski o siebie i bliskich.
Osobom po przebytych kryzysach psychicznych wsparcia udziela również Środowiskowy Dom Samopomocy Maczka 1. Uczestnikom proponowane są zajęcia aktywizujące m.in. w pracowni plastycznej, multimedialnej lub witrażowej. Ponadto mogą korzystać ze wsparcia psychologicznego i socjalnego.
Szukanie innowacyjnych metod wsparcia
Warto również zwrócić uwagę na niestandardowe metody wsparcia w depresji. Doskonałym przykładem takich działań była przeprowadzona w ramach inicjatywy Inkubator Pomysłów, innowacja pod nazwą „Depresja od Kuchni”. Inicjatorką mającego miejsce na przełomie lat 2022/2023 przedsięwzięcia, była Anna Maria Czaja, która ówcześnie asystowała przy warsztatach kulinarnych Akademii Kulinarnej K5 w Gdyni. Był to cykl 4 warsztatów kulinarnych dla osób zmagających się z depresją i osób wspierających. W ramach projektu powstały również bezpłatne poradniki skierowane zarówno do osób w depresji, jak i ich bliskich. Oba poradniki dostępne są na stronie internetowej www.depresjaodkuchni.pl
– Warsztaty kulinarne otwierają na kontakt z drugim człowiekiem – podkreśla Anna Maria Czaja. – Widziałam to po uczestnikach, którzy kompletnie się nie znając, w trakcie gotowania prowadzili między sobą ożywione rozmowy. Zapachy, smaki i wspomniane rozmowy – to wszystko składało się na panującą na zajęciach bezpieczną atmosferę. Natomiast proste zadania w stylu „pokrój 3 marchewki” pomagały aktywizować i utrzymywać zaangażowanie wszystkich uczestników. Poczucie integracji i bycia ważną częścią czegoś większego było wspaniałą motywacją i wielu osobom pozwoliło na moment zapomnieć o chorobie. Ważnym punktem projektu było również zaangażowanie bliskich z otoczenia osób chorujących, którzy często są ważnym ogniwem w procesie zdrowienia, a niejednokrotnie brakuje im wiedzy i narzędzi, by skutecznie wspierać w depresji.
Więcej informacji na temat instytucji zajmujących się świadczeniem wsparcia m.in. w depresji można znaleźć również na stronie gdyniawspiera.pl.