9 września obchodzimy Światowy Dzień FASD. Specjaliści są zgodni, że dla nienarodzonego dziecka nie ma bezpiecznej dawki alkoholu. W Gdyni od lat działa jedna z najbardziej profesjonalnych w skali kraju placówek, które zajmują się tą problematyką. Mieszkańcy mogą dowiedzieć się o niej więcej podczas dnia otwartego.
FAS (tłum. płodowy zespół alkoholowy) – określenia tego po raz pierwszy uzyto nieco ponad 50 lat temu w celu opisania szeregu zaburzeń u dzieci, których matki spożywały alkohol, będąc w ciąży. FASD (tłum. spektrum poalkoholowych wrodzonych zaburzeń rozwojowych) to termin obejmujący szerszy zakres zaburzeń u dzieci wywołanych działaniem alkoholu w okresie prenatalnym.
Dzieci z FASD są narażone na wiele zaburzeń. Mogą pojawić się m.in. małogłowie i dysmorfia twarzy. Dzieci zmagające się z wrodzonymi zaburzeniami poalkoholowymi mają również problemy z koncentracją i dostosowywaniem się do norm społecznych. Myślenie przyczynowo-skutkowe sprawia im sporo trudności. Mogą także mieć problemy z koordynacją ruchową. A przez trudności z zapamiętywaniem informacji często radzą sobie gorzej w szkole. Niestety takim dzieciom niejednokrotnie przypisuje się łatkę leniwych czy też niegrzecznych.
Dlatego tak ważne jest, aby odpowiednio wcześnie zdiagnozować dziecko. Najlepiej do 5-6. roku życia – zauważa dr n. med. Agata Cichoń-Chojnacka, kierownik Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD. – Diagnoza umożliwia dobranie najwłaściwszych metod terapii, a w konsekwencji zwiększa szanse dziecka na przyszłe samodzielne funkcjonowanie. Wciąż zdarzają się przypadki osób niezdiagnozowanych lub diagnozowanych nieprawidłowo, pod kątem innych zaburzeń, jak ADHD czy spektrum autyzmu. Ważne w tym kontekście są badania przeprowadzane za granicą.
W Gdyni problematyką alkoholowego zespołu płodowego zainteresowano się już w 2010 roku. Wtedy też został uruchomiony pierwszy w kraju Punkt Diagnozy i Terapii FAS, który finansowano ze środków samorządowych. Działał on wówczas przy Zespole Placówek Specjalistycznych. W 2016 roku został przekształcony w Gdyńskie Centrum Diagnozy i Terapii FASD — samodzielną placówkę, która obecnie mieści się przy ul. Morskiej 112B. Z okazji Światowego Dnia Świadomości FASD odbędzie się tam dzień otwarty. W jego ramach będzie można porozmawiać o tym, jak wygląda procedura diagnostyczna, a także zdobyć więcej informacji o ryzykach spożywania alkoholu w trakcie ciąży. Zainteresowani dowiedzą się również, na jakie objawy u dzieci należy zwracać uwagę oraz otrzymają materiały informacyjne dotyczące funkcjonowania dzieci z FASD.
W skład zespołu centrum wchodzi 8 osób. Specjaliści z ośrodka prowadzą szkolenia dla pracowników gdyńskich placówek oświatowych. Zespół organizuje również grupy wsparcia dla rodziców biologicznych, zastępczych oraz adopcyjnych. Odbywa się tam też indywidualna praca z opiekunami. Osoby, które przed laty trafiły pod opiekę gdyńskiej placówki, są dziś pełnoletnie. Warto w tym kontekście wspomnieć o ukierunkowanej, interdyscyplinarnej współpracy z jednostkami Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, m.in. ze specjalistami ds. usamodzielnień czy zespołami ds. wsparcia dziecka i rodziny oraz gdyńskiej pieczy zastępczej.
U podstaw działań centrum leży kompleksowa, specjalistyczna diagnoza, terapia oraz rehabilitacja.
Pracujemy z naszymi pacjentami w oparciu o dotyk i różnego rodzaju ćwiczenia – opowiada Agnieszka Irzykowska, fizjoterapeutka Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD. – Neurostymulacja ma duży wpływ na dzieci dotknięte spektrum poalkoholowych wrodzonych zaburzeń rozwojowych. Pomaga w zdobywaniu nowych umiejętności i utrwaleniu tych już nabytych. Ponadto dotyk jest podstawą więzi międzyludzkich. Wśród naszych pacjentów są również dzieci porzucone, które mają zaburzenia wynikające z FASD i dopiero uczą się tego, że dotyk jest oznaką bezpieczeństwa, bliskości. Zajęcia odbywają się w obecności opiekunów, więc jednocześnie również i oni otrzymują komunikaty o potrzebach dziecka w tym zakresie.
Od początku działalności centrum postawiono ok. 600 diagnoz. 307 z nich sklasyfikowano jako FASD. Rocznie proces diagnostyczny przechodzi około 50 osób. W okresie 2023/2024 odbyły się dwie sesje szkoleń dla nauczycieli wspomagających, pedagogów i psychologów. Skorzystało z nich ok. 30 osób. Cyklicznie jest organizowany również trening umiejętności społecznych, którego kolejną edycję zaplanowano na styczeń 2025 roku. To zresztą nie są jedyne plany centrum na przyszły rok.
Oprócz kontynuowania działań edukacyjnych mamy zamiar coraz aktywniej wspierać rodziców adopcyjnych. Z doświadczenia wiemy, że to właśnie oni najbardziej potrzebują wsparcia i wiedzy nie tylko jeśli chodzi o FASD. Dużym wyzwaniem jest choćby uporanie się z traumą dziecka po porzuceniu. Coraz więcej dzieci ze zdiagnozowanym FASD dorasta. Chcemy więc rozszerzyć kompetencje pracownika kluczowego, który odpowiada za koordynację działań i przepływ informacji, o pracę z osobą dorosłą. W tym kierunku będziemy również pogłębiać współpracę z pozostałymi jednostkami gdyńskiej pomocy społecznej – podsumowuje dr n. med. Agata Cichoń-Chojnacka.
Więcej informacji o działalności i oferowanych przez Gdyńskie Centrum Diagnozy i Terapii FASD formach terapii znajduje się pod linkiem.
Dane kontaktowe:
Gdyńskie Centrum Diagnozy i Terapii FASD
Ul. Morska 112B/111
Tel. 58 667 79 10, 798 073 617
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.
Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.
Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.
