Nawet najmniejsza ilość alkoholu szkodzi dziecku, dlatego co roku 9 września, w Światowym Dzień FAS (Płodowego Zespołu Alkoholowego) przypominamy, jak niebezpieczne jest, gdy kobiety w ciąży sięgają po używki. Ważne też jest, aby prawidłowo diagnozować i nieść realną pomoc dzieciom, które zmagają się z wynikającymi z tego deficytami.
Problem dotyczy wielu ciężarnych Polek. Ryzyko płynące ze spożycia akoholu w ciąży jest spore. Efektem mogą być zaburzenia funkcji pamięci, ograniczona koncentracja, trudności z pojmowaniem ciągów przyczynowo-skutkowych oraz deficyty językowo-komunikacyjne dzieci wynikające z FASD (z ang. Fetal Alcohol Spectrum Disorder – płodowe spektrum zaburzeń alkoholowych). Nie ma bezpiecznej ilości alkoholu, po którą może sięgnąć kobieta w ciąży.
– Problem dzieci z syndromem FASD został dostrzeżony w Gdyni stosunkowo wcześnie w skali kraju. W 2010 roku (dokładnie 9.09.2010) we współpracy z nieżyjącym już dr.Krzysztofem Liszczem uruchomiliśmy pierwszy w Polsce, finansowany ze środków samorządowych Punkt Diagnozy i Terapii FAS, działający ówcześnie przy Zespole Placówek Specjalistycznych przy ul. Wejherowskiej 65. W 2016 roku punkt ten przekształcono w Gdyńskie Centrum Diagnozy i Terapii FASD. Gdynia pozostaje zaangażowana w działania ukierunkowane na poprawę jakości życia dzieci dotkniętych FASD lub też samym FAS. Poza diagnozą i terapią do podopiecznych centrum, współpracujemy z opiekunami oraz edukujemy nauczycieli – powiedział Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji.
Praca specjalistów przynosi efekty. Od początku działalności w 2010 do września 2023 roku postawiono 530 diagnoz. 260 z nich ostatecznie sklasyfikowano jako FASD. Rocznie z konsultacji korzysta około 120 osób, a proces diagnostyczny przechodzi około 50 osób.
Coraz większy nacisk kładzie się też na szkolenie opiekunów i osób odpowiedzialnych za wsparcie instytucjonalne. W samym tylko roku 2022 ok. 150 opiekunów skorzystało z oferowanych im form wsparcia. 40 osób, które na co dzień zajmują się pomocą instytucjonalną, szkoliło się w kierunku bardziej efektywnej pomocy.
W roku 2023 ze wsparcia centrum skorzystało już 85 podopiecznych, w pełni zdiagnozowano 20 osób, a u 15 osób stwierdzono FASD.
Agata Cichoń-Chojnacka, kierownik Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terpii FASD podkreśla wagę wczesnej i prawidłowej diagnozy.
– O ile część zaburzeń związanych z FASD możliwa jest do wykrycia na późniejszym etapie rozwoju dziecka, tak w przypadku uzasadnionych wątpliwości można młodsze dziecko zaklasyfikować do tzw. Grupy Ryzyka FASD. Warto pamiętać, że dzieci niezdiagnozowane w ogóle lub nieprawidłowo mają na starcie trudniej. Dodatkowo mierzą się w etykietą dziecka niesfornego, leniwego, niegrzecznego. Stąd ogromna waga diagnozy do 5.-6. roku życia.
Pracownicy Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD podkreślają potrzebę stałego wspierania w procesie edukacji zarówno dzieci z FASD, jak uświadamiania nauczycieli, psychologów i pedagogów.
– W roku 2023 planujemy ponownie przeprowadzić szkolenia skierowane do pracowników gdyńskich placówek oświatowych już od poziomu przedszkolnego, aż do szkół ponadpodstawowych, by uświadomić im potrzeby dzieci w obszarze wsparcia edukacyjnego i tym samym stworzyć naszym podopiecznym przestrzeń sprzyjającą prawidłowemu rozwojowi. Na pewno nie wszystkie trudności, z jakimi zmaga się system oświatowy, da się zniwelować, ale dzięki wsparciu osób, które każdego dnia swoją pracą próbują stworzyć przyjazne środowisko do rozwoju tych młodych ludzi – praca ta może przynieść więcej efektów. – podkreśla Marta Rejmert-Mozol, pracownik Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD.
Stworzono również Grupę Wsparcia dla Opiekunów, dzięki której mają oni bezpieczną przestrzeń do wymiany doświadczeń, a we wrześniu rozpoczną się zajęcia grupowe dla podopiecznych z Treningu Umiejętności Społecznych.
Praca z dziećmi zmagającymi się z FASD wymaga indywidualnego podejścia do każdego podopiecznego. Tylko to, w połączeniu z cierpliwością i empatią, stworzyć może dla dziecka środowisko, w którym będzie się czuło bezpiecznie, a terapia przyniesie spodziewany efekt i trwałe korzyści. Nawet czas jej trwania ustalany jest indywidualnie dla każdego podopiecznego.
– Dzieci z FASD są grupą pacjentów mierzącą się z różnorodnymi problemami. Trudności motoryczne, takie jak zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, trudności manualne, a także zaburzenia procesów pamięciowych, deficytów uwagi, planowania – mają ogromny wpływ na ich życie codzienne, generując często stres i poczucie zagubienia. Poprzez indywidualne podejście do każdego dziecka, staram się jak najlepiej wykorzystać jego potencjał, nauczyć nowych strategii i wzorców ruchowych adekwatnie do jego potrzeb i ograniczeń. Ja również chciałabym podkreślić wagę jak najwcześniejszej diagnozy. Im dziecko jest młodsze, tym plastyczność jego mózgu jest większa i jest w stanie przyswoić więcej. Co za tym idzie, mniej jest wyrobionych, niekoniecznie właściwych wzorców. Jako główny efekt terapii wymieniłabym polepszenie jakości życia dziecka, w tym poprawę w kontaktach z rówieśnikami, poprawę koncentracji, redukcję poziomu stresu, większą pewność siebie a co za tym idzie – radość dziecka z osiągniętego sukcesu i większą chęć do dalszej pracy. To cel, do którego zmierzamy z naszymi podopiecznymi. – podsumowała Agnieszka Irzykowska, terapeutka Gdyńskiego Centrum Diagnozy i Terapii FASD w Gdyni.
Wg statystyk udostępnionych przez Polską Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, skala FASD w Polsce sięga 2%, z czego diagnoza samego FAS (Płodowego Zespołu Alkoholowego) jest na poziomie 0,4.
W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb.
Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym.
Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej.
