Gdyński Program Wsparcia Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej odnawiany jest co trzy lata. To wymóg ustawowy, ale też bardzo ważny element Gdyńskiej Strategii Problemów Społecznych.
– Jednym z jej najważniejszych zadań jest, by każda rodzina potrzebująca wsparcia otrzymała je w wymiarze pozwalającym przezwyciężyć trudności – podkreśla Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Działamy tak, by utrzymać integralność rodzin, a tym samym zapobiegać sytuacjom, w których konieczne jest umieszczenie dzieci w pieczy zastępczej. Z kolei w samym systemie pieczy stawiamy na kameralne formy opieki, jak najbardziej zbliżone do rodzinnych, domowych. Bardzo ważnym elementem jest też usamodzielnianie młodych ludzi, którzy nie mogą wrócić do swojej rodziny.
I to właśnie usamodzielnianie jest jednym z trzech celów szczegółowych wskazanych w Gdyńskim Programie Wsparcia Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2020-2022, przyjętym przez Radę Miasta Gdyni na ostatniej sesji. Jako obszar do rozwoju wskazano też wzmacnianie działań skierowanych do rodzin zagrożonych rozpadem.
Za priorytet uznano natomiast wsparcie dla osób o szczególnych potrzebach, czyli lepszy dostęp do usług w zakresie zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży doświadczających kryzysów.
– Przyjęta hierarchia to efekt podsumowania naszych gdyńskich działań dla osób usamodzielnianych. Jedną z największych bolączek jest brak wystarczającego wsparcia dla dzieci o szczególnych potrzebach. Dostęp do specjalistów – psychiatrów dzieci i młodzieży to problem ogólnopolski, ale mający przełożenie także na sytuację w naszym mieście – zauważa Franciszek Bronk, zastępca dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdyni. – Dlatego, by skutecznie wspierać gdyńskie dzieci i młodzież doświadczającą kryzysów psychicznych, powstanie oferta wsparcia dziennego. Poszerzymy też wsparcie dla osób z tzw. podwójnym problemem uzależnienia, czyli uzależnienia, któremu towarzyszy zaburzenie psychiczne.
Drugim z celów programu jest zwiększenie skuteczności usamodzielniania się młodzieży opuszczającej pieczę zastępczą – z naciskiem na zaspokajanie potrzeb osób z niepełnosprawnościami czy zaburzeniami psychicznymi, ale też samotnych matek.
Z przygotowanego w 2019 roku raportu wynika, że w Gdyni usamodzielniało się 456 osób: 247 kobiet i 206 mężczyzn. O tym, jak trudna jest ich sytuacja, mówią statystyki – około 30 osób ma orzeczony stopień niepełnosprawności, a około 40 choruje psychicznie.
– Pracując z osobami usamodzielnianymi, często stosujemy rozwiązania nieobligatoryjne, nasze gdyńskie, autorskie i sprawdzone – mówi wiceprezydent Michał Guć. – Mam tu na myśli np. dofinansowanie do wynajmu mieszkania czy pokoju na wolnym rynku, indywidualne plany pomocy odpowiadające potrzebom konkretnych osób, a także z grup o specjalnych potrzebach, czy mieszkania treningowe dla młodych kobiet borykających się z problemami zdrowia psychicznego. Przy Zespole Placówek Specjalistycznych działa Placówka Animacji Środowiskowej „Starter”, w której młodzi wychowankowie placówek opiekuńczo-wychowawczych uczą się tego, co jest potrzebne w dorosłym życiu, nabywają kompetencji społecznych, dowiadują się na czym polega samodzielność. Warto też zauważyć, że do gdyńskiego systemu wprowadzono m.in. funkcje psychologa dla osób usamodzielnianych i zawodowego opiekuna usamodzielnienia. Psycholog zapewnia diagnozę i terapię, opiekun daje usamodzielnianej osobie o szczególnych potrzebach poczucie bezpieczeństwa. Czuwa też nad realizacją wszystkich zaplanowanych dla danej osoby działań.
Gdyński Program Wsparcia Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej przewiduje zwiększenie liczby mieszkań wspieranych dla osób usamodzielnianych o specyficznych potrzebach oraz poszerzenie oferty wsparcia (np. zapewnienie treningu życiowego w każdym z mieszkań wspieranych czy zwiększenie liczby zawodowych opiekunów osób usamodzielnianych).
– Ważne zadanie na najbliższe lata to wzmocnienie działań profilaktycznych przeznaczonych dla rodzin zagrożonych rozpadem, rozpoznanie kryzysu na jak wcześniejszym etapie – mówi dyrektor Franciszek Bronk.
– To właśnie dzięki m.in. takim działaniom ograniczyliśmy w Gdyni liczbę dzieci trafiających do pieczy zastępczej. W roku 2015 było ich 576, w roku 2019 – 514. W przypadku dzieci trafiających do pieczy zastępczej stawiamy na rozwój form rodzinnych, zaś formy instytucjonalne mają charakter kameralny. Warto pamiętać, że od prawie dziesięciu lat nie ma w Gdyni dużego domu dziecka. Likwidacja placówki w Demptowie była w przełomem. Dziś w Gdyni nie inwestujemy w placówki, lecz w skuteczny system wsparcia dziecka i rodziny – tłumaczy wiceprezydent Michał Guć.
