„Słowackie szlaki wiedzy – wzmocnienie kompetencji pracowników socjalnych i edukatorów w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Gdyni” to projekt, który był realizowany w partnerstwie ze słowacką organizacją MVO Proxima, a współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu Erasmus+. Projekt zaczął się w grudniu 2019 a zakończył w listopadzie 2021 r. Dzięki niemu gdyńscy specjaliści zbierali doświadczenie na Słowacji, sprawdzali jakie nowe pomysły mogą wdrożyć w swojej codziennej pracy, a także dzielili się skutecznymi rozwiązaniami, które już wcześniej wypracowali w MOPS w Gdyni. 30 listopada w Muzeum Emigracji w Gdyni odbyło się spotkanie podsumowujące cały projekt.
– Przecieranie nowych szlaków – tym razem słowackich, pozwoli nam poprawić jakość pracy z osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym. Na Słowacji mogliśmy obserwować zjawiska rodzących wykluczenie społeczne jak i dobre praktyki przeciwdziałania im – wyjaśnia Jarosław Józefczyk, z-ca dyrektora MOPS w Gdyni. – Dla naszych pracowników bardzo poruszająca okazała się wizyta w dzielnicy Koszyc zamieszkiwanej głównie przez Romów. Na każdym kroku widzieliśmy zjawiska typowe dla społeczności wykluczonych np. brak dostępu do bieżącej wody, zdewastowane i przeludnione mieszkania, dziedziczoną biedę, bezradność i zależność od lokalnego systemu pomocy społecznej. Z drugiej strony zauważyliśmy, że Słowacy – głównie organizacje pozarządowe – nieustannie starają się podejmować działania wspierające mniejszości etniczne. Organizują świetlice, miejsca spotkań, realizują projekty włączające społeczność romską. Ten projekt był bardzo wartościowym czasem, w którym zarówno strona polska jak i słowacka mogły nawzajem czerpać ze swoich doświadczeń. Jako profesjonaliści powinniśmy być nieustannie w procesie uczenia się, szczególnie w czasach pandemii, gdy mierzymy z całkiem nowymi sytuacjami. Dzięki temu, że nasi pracownicy patrzą na problemy klientów MOPS z różnych perspektyw, posiłkując się też doświadczeniem ze Słowacji, możemy być spokojni, że pomoc udzielana gdynianom będzie doskonalona i w efekcie adekwatna do zmieniających się potrzeb gdynian.
Przed każdym wyjazdem pracownicy gdyńskiego MOPS-u uczestniczyli w części przygotowawczej projektu, która składała się z lektoratów języka angielskiego, spotkań przybliżających słowacką kulturę oraz spotkań pogłębiających wiedzę o zjawiskach społecznych. Po każdym ukończonym wyjeździe, jego uczestnicy organizowali spotkania dla pozostałych pracowników gdyńskiego MOPS zgodnie z ideą samouczącej się organizacji. Podczas nich dzieli się zdobytą wiedzą i spostrzeżeniami zaobserwowanymi podczas wizyt studyjnych na Słowacji.
Tygodniowe wyjazdy miały swój zakres tematyczny. Pierwszy wyjazd miał na celu poszerzenie wiedzy uczestników w zakresie organizowania sieci wolontariatu oraz działalności na rzecz społeczności lokalnych. Drugi wyjazd służył wyposażeniu uczestników w wiedzę na temat edukacji nieformalnej oraz wdrażania jej metod do procesu wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ostatni miał na celu zapoznanie się z metodyką pracy z mniejszością romską, zwiększenie otwartości na grupy mniejszościowe i pracę z nimi, co będzie możliwe do zastosowania w pracy socjalnej na gdyńskim gruncie.
Plan wszystkich wyjazdów był bardzo intensywny, zespołowi MOPS z Gdyni udało się odwiedzić m.in.: centra lokalnej aktywności w Koszycach, które praktykują edukację nieformalną, świetlice i ośrodki, w których czas spędzają dzieci romskie, Centrum Wolontariatu, szkołę w dzielnicy Lunik IX. Okazją do refleksji były także spotkania w wiosce Rankovce, którą zamieszkują głównie Romowie, uczestniczący w programie „Housing Ready” wspierający budownictwo mieszkaniowe Romów oraz w kawiarni, w której zatrudnione są osoby z niepełnosprawnościami.
– Uczenie się w środowisku międzynarodowym, odmiennym kulturowo pozwala na zmianę perspektywy – wyjaśnia Piotr Harhaj, koordynator projektu, dyrektor Centrum Samopomocy w Gdyni. – Oderwanie się od codziennych zajęć i zobaczenie jak inni radzą sobie z podobnymi trudnościami zachęciło naszych pracowników do pogłębiania swojej wiedzy i spojrzenia na swoją pracę na nowo. Rozmawialiśmy z pracownikami socjalnymi, pedagogami, nauczycielami. Uczenie się ponadnarodowe to okazja do stawiania trudnych pytań o drogę do pomagania, filozofię wspierania. Ważnym elementem wyjazdów była możliwość zobaczenia jak Słowacy pracują z mniejszościami narodowymi i etnicznymi. W niedalekiej przyszłości umiejętności komunikacji międzykulturowej wpiszą na stałe w niezbędny wachlarz kompetencji pracownika socjalnego. Warto zaznaczyć, że wyjazdy w wyraźny sposób wzmocniły więzi między pracownikami, co teraz ułatwia pokonywanie codziennych wyzwań zawodowych.
– Dzięki udziałowi w projekcie poszerzyłam swoją wiedzę na temat organizowania skutecznych form angażowania wolontariatu w procesach edukacji oraz funkcjonowania grup mniejszości kulturowych na Słowacji – podsumowuje Anna Kaczmarek, starszy inspektor ds. osób niepełnosprawnych, Zespół ds. Osób Niepełnosprawnych MOPS Gdynia. – Uczestniczyłam w spotkaniach z ludźmi pełnymi ekspresji i zaangażowania w swoją pracę, którzy zarażali swoją pasją i optymizmem. Naoczne poznawanie dobrych praktyk za granicą jest bezcennym doświadczeniem, które wzbudza we mnie przestrzeń do refleksji i przemyśleń.
